Nawłoć pospolita: Na co pomaga? Jak ją stosować?

Solidago virgaurea, czyli nawłoć pospolitą można znaleźć w całym kraju — porasta łąki, brzegi pól, pastwiska, można ją spotkać w lasach i w okolicy zabudowań. Nazywana bywa polską mimozą, złotą dziewicą, głowienką czerwoną, złotnikiem i złotą rózgą. Solidago virgaurea należy do rodziny astrowatych, rośnie nawet na mało urodzajnych glebach i traktowana jest, nie bez powodu, jako chwast. Jej korzenie wydzielają substancje, które ograniczają wzrost innych roślin. Jednak dla ludzi zawarte w nawłoci substancje mają wiele zalet. 

Nawłoć przywędrowała do Europy w połowie XVII w. z Ameryki Północnej. Solidago virgaurea to wieloletnia roślina, która ze względu na niewielkie wymagania glebowe i siedliskowe, szybko rozprzestrzeniła się po Starym Kontynencie i Azji. W Polsce można spotkać cztery gatunki nawłoci: pospolitą, kanadyjską, olbrzymią oraz ogrodową. Wykazują one podobne właściwości prozdrowotne. Nawłoć olbrzymia czy też późna jest zaś często uprawiana przez pszczelarzy. To jedna z najbardziej wydajnych roślin w zakresie produkcji nektaru.

Złotnik ma sztywne, wzniesione pędy, które dorastają do metra wysokości. Łodyga nawłoci jest wewnątrz pusta, a od zewnątrz ma czerwone wybarwienie. Jej dolna część jest naga, od góry zaś ziele porastają maleńkie włoski. Złota dziewica tworzy walcowate kłącza. Nawłoć ma lancetowate, zaostrzone liście, które w dolnych partiach wyrastają z ziemi. 

Złota rózga ma drobne kwiaty w intensywnie żółtym kolorze zebrane w koszyczki, a te w wiechowate kwiatostany, które zdobią szczyt łodygi. Nawłoć w zależności od regionu Polski zakwita w drugiej połowie sierpnia lub pierwszych tygodniach września i kwitnie przez około sześć tygodni. Jej owoce to niełupki z puchem kielichowym. 

Nawłoć należy zbierać, gdy zaczyna kwitnienie. Należy zrywać górne, ulistnione części łodygi wraz z kwiatostanami. Zbiór najlepiej przeprowadzać w słoneczne dni o poranku lub wczesnym wieczorem. Zebrane pędy nawłoci należy związać w pęczki sznurkiem i powiesić kwiatami w dół w przewiewnym miejscu — powinno być ono osłonięte od deszczu i słońca.

Solidago virgaurea od wieków stosowana była przez medycynę ludową. Wykorzystywano przede wszystkim jej właściwości napotne i moczopędne. Ziele wykazuje działanie przeciwzapalne, przeciwzakrzepowe i uszczelniające naczynia krwionośne. Nawłoć wspomaga wytwarzanie soków trawiennych oraz ujędrnia skórę. Duża ilość antyoksydantów, które zawiera nawłoć, sprzyja zachowaniu młodego wyglądu cery. 

Nawłoć jest traktowana jako naturalny środek obniżający ciśnienie tętnicze krwi oraz wzmacniający naczynia krwionośne. Przeciwzapalne i ściągające właściwości ziela są także wykorzystywane do przyspieszania gojenia się ran. 

Złota dziewica pobudza wydzielanie soków trawiennych i żółci, dlatego jest stosowana na problemy układu pokarmowego, między innymi przy wzdęciach, biegunkach, zaparciach czy innych kłopotach żołądkowo-jelitowych. Napar z ziela można wykorzystywać do detoksykacji i oczyszczania układu pokarmowego. 

Nawłoć ze względu na właściwości moczopędne sprzyja leczeniu stanów zapalnych pęcherza moczowego i nerek. Napar z nawłoci jest stosowany między innymi przez osoby borykające się z kamicą nerkową.

Przeciwzapalne działanie solidago virgaurea może pomóc przy reumatyzmie. Syrop i napar z nawłoci podawane są podczas gorączkowania, różnego rodzaju bólów, grypy i przeziębienia. Jego właściwości przeciwzapalne i napotne są cenne w przypadku tego typu dolegliwości.

Napary i okłady z nawłoci pomagają także na problemy skórne. Przemywanie nimi twarzy może pomóc na kłopoty z trądzikiem, łojotokiem czy zapaleniem mieszków włosowych. Złota rózga rozjaśnia cerę, usuwa nadmiar sebum i zwęża rozszerzone pory.  Warto przemywać naparem z nawłoci twarz, zawarte w niej antyoksydanty pomagają dłużej zachować młodość. 

Z nawłoci pospolitej przygotowuje się napary, okłady, maści, syropy, nalewki, można ją także dodawać do kąpieli. 

Na problemy z układem moczowym i trawieniem, a także przy przeziębieniach warto popijać herbatę z nawłoci. Do jej przygotowania potrzebna będzie łyżka suszonego ziela lub dwie miarki surowej nawłoci, które należy zalać szklanką gorącej wody i pozostawić pod przykryciem na 15-20 minut. Po tym czasie odcedź miksturę. Herbatę z nawłoci najlepiej przyjmować 2-3 razy dziennie. 

Przygotowanym w ten sposób naparem można także płukać gardło i jamę ustną, w razie bolesnych dolegliwości. Wacik bądź szmatka zamoczona w takim naparze sprawdzą się jako okłady przyspieszające gojenie ran oraz na problemy skórne. W gojeniu ran i wyprysków oraz na stany zapalne stawów pomoże maść z nawłoci.

Syrop z nawłoci warto stosować do obniżenia ciśnienia krwi, wzmocnienia naczyń krwionośnych oraz przy przeziębieniach i grypie. Eliksir można przygotować z 20-30 kwiatów nawłoci, 1,5 litra wody, soku z 1,5 cytryny oraz miodu. Kwiaty należy zalać gorącą wodą i pozostawić do wystygnięcia. Następnie napar trzeba przecedzić przez gazę bądź bardzo gęste sito. Dodać sok z cytryny i miód do smaku. Podgrzewać, co jakiś czas mieszając, aż składniki się połączą. Gotowy syrop z nawłoci można przelać do słoików lub butelek i zapasteryzować. 

Choć w Polsce zioła traktowane są w kategoriach środków wspomagających leczenie, a niekiedy wręcz nadaje się ich właściwościom miano ludowych zabobonów, to jednak należy pamiętać, że niektóre z nich mogą bardzo silnie oddziaływać na organizm. Stosowanie nawłoci, podobnie jak innych ziół, najlepiej skonsultować z lekarzem. Należy pamiętać o napotnym i moczopędnym działaniu wykazywanym przez nawłoć. Skutki uboczne, które mogą pojawić się w trakcie jej przyjmowania, to przede wszystkim odwodnienie, aby temu zapobiec, należy pamiętać o piciu dużej ilości płynów podczas kuracji nawłocią. 

Choć złota dziewica działa dobroczynnie na wiele schorzeń, to jednak istnieją także przeciwwskazania do jej stosowania. Nie powinny przyjmować nawłoci osoby, u których istnieje ryzyko czy podejrzenie wystąpienia obrzęków oraz chorzy na niewydolność serca i nerek, dzieci przed dwunastym rokiem życia, kobiety ciężarne i karmiące.